Australia Cozah nih Refugee a bomh ningcang

Australia Cozah nih Refugee a bomh ningcang   From: raleng khenglawt <ralengkhenglawt@gmail.com> Subject: [Lai Forum] Australia Cozah nih refugee a bawmh ning cang (A rel huam mi ca ah) To: LAIFORUM@yahoogroups.com Date: Tuesday, February 2, 2010, 5:08 PM   Australia ram kong theih tha mi vial tlawm pal chim ka duh . zeicahtiah, Australia cozah  nih minung a bawmh nak le zouhkhenh ning kong ah hi hna in nan theih nak lawng a si kho men. Australia ah a phan bal lo mi le khua a sa lo mi nih cun thawng pang hal nak sawh sawh lawng cun a fiang ten theih khawh a har ngai fawn. cu ca ah theih awk a tha mi tlawm pal a bia pi deuh deuh van tial ka duh ve. A rel huam mi nih rak rel te uh law , a rel huam lo mi nih cun rak delete colh te ko uh.   Valei cung ram vial te lak ah mikip nih Australia ram phanh kan duh bik nak a ruang tam pi lak ah a biapi deuh mi ka vun lanhter lai. 1.       Centerlink  Cozah Bawmh nak; Centerlink ti mi hi Australia dah ti lo vawlei cung ram dang dang ah a um lem lo. Centerlink ti cu Cozah nih Ram chung Mi vial te kha sifak le Rian ngei lo pauh( unemployment ) kha free in a cawm hna ti nak a si ko. Australia cozah nih Centerlink ti mi hi Australia ram mi vial te nih Rian ngei lo le sifak san tlai lo deuh le Naupawi mi hna le  Kum tling lo ngakchia vial te le pensen a la cang mi vial te bawmh nak free in a pek mi phaisa / thilri a si. Ei din man , inn hlan man le a dang dang herh bau mi vial te free in aherh zet in bawmh a si. Rian na ngeih lo chung pauh Cozah nih free in bawmh zungzal a si . Kan mah nih  eidin le Inn hlan nak kong ah lung retheih ding a um lo. Tlangval cheukhat nih cun Nu pi zong free in a kan thit piak te lai tiah capo an chim lengmang. A bik in, Australia ram ah mi peem thar pawl cu Free in laksawng pek a si . Australia doller $10000 man tluk a si mi thilri laksawng ah pek cio dih a si. Khuasak hram thok nak ca ah pek mi a si.   Centerlink ti mi Cozah nih Mivial te in a ruang te in Khuasak nak ding ca ah Riantuan mi vial te hna Nih an rian tuan mi lahkhah vial te kha TAX ( phaisa a phiat ) buaktlak ten a phiat cio dih hna . cu phiat mi  phaisa vial te cu Rianngei lo mi le a cung lei ka chim mi vial te hna ca ah free in a bawmh hna.  Micheu nih Centerlink a um ruang ah Mirum phaisa kha , misifak nih free in an hman dih I , an dai tlang I , tha thu miphun ah an I chuah dih tiah an chim leng mang. Zeiruang ah dah Centerlink a um ti ah cun Centerlink nih  Australia I mirum vial te le Rian tuan mi hna vial te hi an rum chin lengmang lai I, misifak vial te an si fak chin sual lai ca ah a ruang te in Khuasak ding a duh ruang ah hi ban tuk in Australia Minung vial te buak tlak in a uk nak a si. A tawi nak in mah vial cu si seh law. Adang chim awk a tam pi rih.   2.       Medi Care card ( Cozah nih Damlo zouh khenh nak bawmh nak) Australia ram athat nak cu Medi care card ti mi hi Free in mikip te pek asi. Fak nak le khawn den nak le pakhat khat ruang ah Sizung le Clinic ti ban tuk na kal tik pauh ah Medi care ti mi a um lo / na ngeih lo ah cun Sizung le Clinic ah kal nak nawl a um lo. Luh nak nawl pek a si lo. Medi care card na ngeih hmasa lawng lawng ah Sizung le clinic ah docter sin ah I piah khawh a si . Cu lawng si lo in , Si le ai cawk na duh zong ah medicare card na ngei lo ah cun khauzei clinic le Si dawr/ Sizung pauh ah phaisa tam tuk na liam lai.    Mi nung a si mi pauh nih Medi care card lo in um angah lo.  Medicare card na ngeih lo ahcun  phaisa na liam mi vial te kha , man fak deuh in liam a si I , thumh deuh le niam deuh in si cawk khawh le sizung um a ngah lo. Tahchunh nak ah , Medicare card  ngeih lo ruang ah Sizung ah fa a hring mi cu $ 5000 hrawng an dih hnga , a si na in Medicare card ngeih ah cun free in nau ngeih a si. Operation tuah zong ah free in tuah a si. Liam a um hlei lo. Adang dang zawt nak pi pa zualcei tuk mi a si bel ah cun Cozah sin ah bawmh hal thiam thiam kkhawh a si I free in cozah nih liam piak a si rih . Kan thih tiang , free in cozah nih liam piak a si ti khawh a si hnga.   US ram ah Medi care card cu kum khat chung hmanh anguh lo tiah an chim. Thla 8 cung lawng Medicare card an ser piak hna tiah an ka chim. Cuca ah US ah Zawt le dam lo ah cun sizung man liam a har tuk , a fawi lo tiah an chim tawn. Australia ban tuk in Free in pek le bawmh cio siseh law zeitluk in dek a that ve hnga .   3.       Concession Card ( Zangfah deuh nak le Thumh deuh nak Card/ticket ) Concession card ti mi hi Mipem kan mah ban tuk le Rian ngei lo le sifak pawl ca ah Australia Cozah nih zangfah nak le dawt nak a tuah bik mi a si. Concession card ti mi cu zei ban tuk pauh cozah he a peh tlai mi phaisa liam ding le cawk ding a si ah cun thumh deuh in man tlawm ten liam a si.  Tahchunh nak ah , Concession card cu Rianngei lo le misifak ca lawng a ser piak a si ban tuk in , Khuazei na kal pauh ah Thil na cawk , moter cawk , van lawng cit man , BUS cit man, Tlanglawng cit man , Sizung na kal , Sianginn kai nak , adang dang ah phaisa pek le liam na duh tik ah man tlam ten pek asi. Concession card na ngeih ah cun free in Australia ah khua ka sa ti I ruah ding a si tiah capo zong an chim leng mang. Micheu khat nih Australia cozah cu an that tuk ruang ah hin Ek ek le voih voih hmanh a har deuh an ti. Concession card cu Rian na tuan/ lahkhah na ei  cang hnu ah cun cozah nih pek a si ve ti lo.  Inn hlan man le ti man , mei man zong bill a phak tik ah hnaircheu lawng liam asi rih hawi.  Free cawm miphun  Australia cozah a si tiah laimi nih an I lawmh tuk ah an chim tawn. 4.       AMES le MIC ( Adult Migrant Education Service ) le Migrant Information Centre kong   A.      AMES rian tuan nak kong AMES ti mi cu Australia Cozah Australia ram cung ah mipem thar pauh pauh le refugee vial te hna ca ah siarem deuh in phak ka ah thut dir nak a bawm tu an si. AMES ti mi zung pawl nih hin Phak ka in thla 6 chung a herh mi pauh bawmh dih a si. Kal a herh nak ah kal pi a si. Kan herh mi vial te an kan tuah piak dih. Thla 6 hnu in ( MIC  zung ah tuanvo pek a si than. MIC nih cun Kum 5 chung a herh mi pauh tuanvo lak le bawmh a si. Rian ngeih lo chung pauh pauh le rian hmuh lo chung pauh nih , zeiruang ah dah rian na tuan lo tiah mawhchiat a um bal lo I , sainginn kai uh law ,holh cawng uh tiah AMES zung ah a phan thar mi pauh cu fial asi. Sainginn kai caan nazi pek mi a dih hnu zong ah Cozah nih nan thiam hlan le nan huam pauh ah cun kai cuah mah rih ko uh tiah free in sainginn kai nak cu an tuah piak rih hna. Zeicahtiah, Mirang holh a thiam lo mi nih Australia ram ah thih hlan lo khuasak khawh a si lo. Australia miphun a si ah cun mirang holh thiam le an mah te in rian a tuan kho mi si cio hna she ti duh ah Holh cawn le sianginn kai hi tha zang an pek nak si. Laimi tam deuh cu Sainginn kai duh lo in Lo ah Apple thei lawh ah ni fa tin kal an huam deuh hna.    B.      MIC Rian tuan ning kong AMES nih thla 6 chung a herh mi an kan bawmh dih hnu ah MIC ah refer an up I MIC nih cun Kum 5 chung tuanvo lak a si ve cang. MIC nih cu Na herh mi pauh tuah piak ding ah biahal a si lengmang. Inn hlan na duh tik ah inn hlan piak tu, buai nak na ton tik ah bawm tu a si. Zeidang dang bawmh nak zong a tuah rih. Laitlang le Malaysia lei zong ah Chungkhat U le nau auh le nu pi le fa le pawl cah/ auh duh mi pauh nih MIC ah bawmh hal hnu ah tuah piak dih a si. Atawi nak in ka langhter bia a si. a dang bawmh nak rian an tuan mi a um len rih.    5.       Cozah nih Fa hrin man Doller 5000 cio a tlawm bik a bawmh hna : Australia a that nak cu fahrin man bawmh le laksawng pek hi pakhat a si ve. Mipem / refugee pawl ca ah a miak khun. Australia ram cu Ram kau pi a sin a in , Milu ( population ) a tlawm tuk rih ca ah Fa tam pi hrin an duh. Zeicahtiah Mirang cu fa tam pi hrin an duh lo I fa an hrin ah pa 2 nak tam an hring duh lo.  Cu caah population hi a tam lei a si lo I a zawr lei a si. Cu ca ah Mipem zong hi tlawm ten a lak I , fa tam pi hrin zong hi Cozah nih a duh nak si. Ramdang in mipem tam pi lak si lo in , Australia ram chung  I a um cang mi nih fa hrin hi a duh deuh. Cu ca ah kan nih lai mi cu Fahrin rumro kha an ruat I chun he zaan he ih rumro rian ah an ruah I , kumkhat ah fa pakhat in hrin khawh an I zuam hna . Pasal pawl nih riantuan lo in nau umh rian an tuan  hna. Anuam ngai ngai an ti .    6.       Cozah nih rian na hmuh hlan pauh rian kawl  bawmh asi: Australia ah rian na tuan lo zong ah a buai nak a um lo. Cozah nih an nin buai pi dih lai. Aherh ning pauh in rian hmuh hlan tiang kawl piak a si. Rian lo in na um zong ah centerlink nih na thih hlan an nin cawm thiam thiam ko lai.   7.       Moter cawk na duh ah cun Abaa ( lei baa ) in cawk khawh a si.  Moter cawk na duh tik ah Rian na tuan pauh pauh ah cun zeiban tuk moter pauh a baa in phaisa pek colh awk na ngeih lo zong ah thla khat ah 200-300 hrawng cham leng mang ding in na duh ah cun Moter ting khat man zong na lak chungkhawh. Insurance agency pawl  nih accident na ton sual ah cun an liam piak dih thiam thiam. Nangmah buai ahau ti lo. Na duh ah cun na duh mi moter khan a nun chung ah na cawk khawh I , na cit khawh. Nangmah nawl  si. Asinain , rian na tuan lo/ rian a tuan mi na si lo ah cun moter cawk khawh a si ve lo. Second hand lawng man fawi deuh na cawk khawh.   8.       Australia Citizenship kum 4 ah hmuh/pek a si Australia cozah nih upadi angeih mi cu Migrant / mipeem vial te le PR a hmu cang mi cu Kum 4 a tlin ah Citizen ( Ram mi tling tak tak ) si nak pek a si. Kum 4 chung ah Citizen pek colh cu a rang tak tak mi le  afawi tak tak mi a si. Kum 4 hnu cun Australia passport he  duh nak ram pauh ah tlawn khawh si cang.    A dang dang bawmh nak le cozah that nak chim awk a um len na in a sau deuh cang  i adang dang kan peh than te lai. Palh mi um sual le ka thei thiam te uh law...   Siaherh nak he Kawi Eng mel Australia ------------------------------ "Serve with gladness"

WRITING STYLES -by Cung Lian Thawng

Writing Styles From: Thomas Bik <thomasbik@gmail.com> Subject: Re: [CCC-Alumni] Writing style kong he pehtlai in halnak To: CCC-Alumni@yahoogroups.com.au Date: Saturday, January 30, 2010, 9:26 PM Catial ning kong he pehtlai in na hun tialmi nih khua a ka ruahter. Kawi Thawng zong nih tling ngaiin a tial cang ko nain, hi bantuk hi a biapi ngai tiah ka ruah phun a si ve ii, ka vun nolh ve ko lai. Kei hi Turabian ka hmang i, a dang APA, MLA ti bantuk hi ka thei lo ti awk a si. Keimah hmuhning sawhsawh ka hun chim ve lai: Na hawinu nih Turabian cu date out cia mi a si a timi belte cu, zei ngai theih lo in a chim caah a si. Theih setsai loin chim a um tawn i, a poi ngaingai. Atu ka kainak Lutheran Theological Seminary ah siseh, a hlan deuh ka kainak Princeton Theological Seminary ah siseh Turabian a kan hman pi. Princeton ka phanhka i orientation kan tuah lio (2005) ah Turabian hi nan hman ding a si tiah international student paoh pakhat cio an kan pek. Cun, nai kan sianginn bookstore ka kal zongah Turabian cu an zuar ko. Turabian hi Chicago Manual in hram lakin timhtuahmi a si, an ti. Chicago Manual he an i lo ngaingai, an hmanning. An chimnak ah Chicago Manual cu catialtu le publishing lei deuh caah a si i, Turabian hi siangngakchia (undergraduate le graduate) nih paper, thesis, dissertation ti bantuk tialnak ah timh deuh a si, an ti. (*** "An ti" ka ti, aruang cu mah tein check than ah a tha, ka palh sual ah) Writing Style hi cu sianginn zong nih a ngaih. Chim duhmi cu, sianginn nih zulh an duhmi kha an siangngakchia zulh an fial hna. Cu bantuk in, cauk namhtu (publishers) pawl zong nih an namh dingmi cauk cu anmah duhning style in tial an fial hna. Bu (Association asiloah Society kan ti ko lai) pawl nih an duhmi style kha an i thim ve. Tahchunhnak ah, Society of Biblical Literature nih cun anmah tein SBL Writing Style timi an ngeih. An society i tonnak i paper presentation tuah duh ahcun an style na zulh hrim a hau. Cun Biblical lei tam deuh nih cun SBL style nan zulh lai ti a si. Hi SBL style nih hin a tam bik cu Chicago Manual le Turabian aa chirhchan an ti. Writing style hi field of study zong he aa pehtlai pah rua. Literature lei nih cun cu deuh, Science lei nih cun cu deuh, humanities lei nih cun cu deuh tiin a um, an ti. Cun, catial tikah a biapi ngaimi cu, kan hmanmi style kha consistent tein hman ding a si. Cu caah, Turabian hi atu tiang ahcun hman ngai a si ko. Baibal sianginn ahcun hihi kan Kan hman lengmang tikah ka palh sual lai maw, timi phan hmanh a um lo. Amah belte update an tuah lengmang i latest i ngeih ahcun a tling bik hnga. Hman ah a tha ngai rih ko. Turabian a har tuk timi belte cu ka pom tuk lo. Style paoh cu cawn le i nek lakin hman zuam an hau. Catial tikah phung ning tein tial ahcun rel zong a nuam. Thancho phunkhat zong a si tiah ka ruah. Atu bantuk in ruahnak nan vun chuahmi hi, kan ruah lem lomi, a thar in a kan ruahter tu an si i, a tha tuk hringhrang. Ka ruahnak ka vun langhter phut ve ko hih. Kan hawile dang zong nih vun ceih cio ve u. Dam tein, Bibik Philadelphia http://biaknakkong.blogspot.com/ ========== 2010/1/29 CungLian Thawng <http://us.mc1111.mail.yahoo.com/mc/compose?to=clt7ellen@gmail.com> Pu Awi nih biahalnak a tuahmi kongah kan u le pawl an lang rih lo nain keimah ngakchia bik ka zuang hmasat ko hih. Kan u le pawl nih rak kan bawm te u law... Writing Style a phunphun a ummi kong he pehtlaiin keimah ka hmuh khawh tawk in ka rak langhter ve hnik tuah lai. Cawnmi ca le hlathlaimi thil, konglam pakhatkhat he pehtlaiin mah le hlathlai deuhmi (specialized discipline) ruangah hi ti hin cattial ningcang aa dan bik hi a si rua ka ti. Cucaah mah le field cio i hman ding tiin cattial ningcang a phunphun in a chuahnak hi a si. An in tinhmi cio aa khat ko hmanh ah cattial ningcang cu tlawmpal tete in dannak an ngei. Cucaah ca pakhatkhat kan ttial tikah, kan hlathlai tikah ruahawk thil a ummi cu: 1. Ka professor, instructor, supervisor nih zei bantuk documentation style dah a duh ti kha theih a hau or Sianginn nih zeibantuk style dah an hman ti kha theih a hau. 2. Professor, instructor, supervisor or Sianginn nih kuttlaih, duhhleimi (preference) a um lo ahcun nangmah nih na duhmi te kha i thim ding asi ko. 3. Na tialning tu kha consistency( hnu le hmai i lo seh) ti khi biapi in an chiah cio caah asi. 4. Cattialning kong he pehtlaiin zulhmi tete (rules or styles) nih aa tinhmi cu mi pakhat khat i a ruahnak fir riangmang i mah ruahnak bantukin hman lo ding (Plagiarism) um hlah seh ti duhnak le Academic Honesty papek kha asi ko. Lungfian deuh nakah MLA style nih cun Humanities studies lei papek in a tuahmi hna caah chuahmi si i APA style cu Social Science or a bikin Psychological studies ca deuh ah chuahmi a si ve. Zei ruangah dah discipline dihlak nih hin aakhatmi Style an hman dih ko lo? Hmang dih hna sehlaw tlam a tling deuh men lai ti zong a ruatmi an tampi. A ruang cu aadang liangluangmi disciplines ruangah aadang liangluangmi zulhmi (citation styles) a chuahnak hi asi ko. Tahchunhnak: Social science or Psychological (APA)a hlat hlaimi nih cun hi document hi zeitik kum (date) i an chuahmi dah asi ti kha Humanities (MLA) lei a hlathlaimi nakin biapi deuh ah an chiah (Update asi maw si lo?). Cucaah mi nih an ttialmi ca pakhat khat an i lak tik ah, MLA nih cun (e.g., Rodrigues 36) tiin a ttial nain APA nih cun (e.g., Rodrigues 1996) tibantuk in a kum (date) kha biapi ah an chiah deuh. Writing Styles tampi a ummi lakah tlawmpal tein an min le an sining ka rak langhter ta lai. 1. MLA (Modern Language Association), 7th edition tiang an chuah cang, 2009 ah. Hihi cu research papers le scholarly articles a tuahtu hna kutken deuh asi. A bikin Literature, art, and humanities lei study a tuahmi hna nih an hman bik. 2. APA (American Psychological Association), 6th edition, 2010. Psychology, education, le social sciences lei a hlathlaimi nih an kutken deuh asi. Kawlram Bible sianginn hna ah cun kan hmang lo ti awk si. 3. Chicago (The Chicago Manual of Style), 15th edition tiang lawng ka theih i 16th edition zong a chuak kho men cang. Hi style hi cu zeibantuk subject ca poah hman khawh dingin chuahmi asi. Tahchunhnak ah physical or natural sciences, le history tibantuk caah. Cun hi style ah hin cattialtu nih a duh deuhmi hmang seh tiah thiamding (choice) hna an telh chih. Kawlram cattialtu le Bible sianginn hna zong nih kan hman pah ngai. 4. Turabian, (A Manual for Writers of Term Papers, Theses and Dissertations) 7th edition, 2007. Chicago Manual nih a hrinmi ti zong ti khawh asi. Tam deuh cu an i khat fawn. Kate Turabian hi University of Chicago ah Dissertation Secretary kum 30 leng a ttuan hnu ah hi Manual hi a hlei in College Students nih zeibantuk subjects ca poah ah hman khawh dingin a chuahmi asi. Cucaah Turabian hi cu cauk topic nih a langhter bangin College ah sianginn ngakchia hna nih Class chung i, or Sianginn i ap dingmi Papers (rather than publication) an ttialmi ca deuh caah tinhmi in chuahmi a si. (APA hna khi cu publication ca tiang zongah tinhmi in tial asi). Note: Kawlram i Bible sianginn tam deuh cu mah hi hi kan hman. Kan hman deuhnak a ruang zong cu sianginn nih required a tuahmi ca i ttialmi ca deuh ah tinh in chuahmi a si caah hi hi kan sining he aa naih bik rua tiah hman cio asi. 5. AMA (American Medical Association). 10th edition, 2007. Medical lei caah deuh asi ve. Kan hmuh bal tuk lo caah tampi ka langhter lo. 6. CSE (Council of Science Editors, formerly CBE, Council of Biology Editors), 7th edition, 2006. Hi hi ca Scientific writings ca deuh ah chuahmi asi. 7. ASA (American Sociological Association) , 3rd edition, 2007. Hi lengah hin Writing styles tampi a um rih lai. Mah le study field cio deuh in a kal caah keimah theihtawk in hi vial hi bawmchantu a si hnga maw tiah ka rak langhter. Cun, na chim bang Turabian hna cu a har ngaimi a lo tak ko. A herh lo tiangin a ttial ti awk khin a um nain hman lengmang ahcun aa ning ngai ve ko. Na hawinu nih Outdate asi cang a timi tu cu a si deuh men lai lo dah ka ti. Bible sianginn i Turabian kan hman deuhnak tu cu ka langhtermi ah khan keimah hmuhning sawhsawh in kan leh ko i kan u le a thei deuhmi nih rak kan bawm te ko uh… APA hman ah teh a poinak a um hnga maw na timi tu hi cu hmasabik i ka langhtermi bang khan nangmah le na professor le na sianginn nawl asi lai cu… Unau hna ka ttialmi ah ka palhnak tampi a um lai. A theimi nih tamdeuh in rak kan chim te u law… Hi hi kan ruah awk ah a tlak ko rua ka ti ve i biahalnak a rak tuahtu Pu Awi cung zongah kaa lawm. Nan unau, Cung Lian Thawng Hong Kong ------------------------------ "Serve with gladness"